Άρθρα

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Θεραπευτική αντιμετώπιση Γαστροοισοφαγικής Παλινδρόμησης

Δυσκολίες σίτισης

Αλλεργία στο γάλα

Δυσκοιλιότητα στην παιδική ηλικία

Τροφικές αλλεργίες με εκδηλώσεις από το πεπτικό

Χρόνια κοιλιακά άλγη

Χρόνια διάρροια

Κοιλιοκάκη: ένα συχνό "άγνωστο" νόσημα

Το παιδί που δεν παίρνει βάρος

Θεραπεία φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου στα παιδιά

Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού

Αιμορραγία από το ορθό

Παγκρεατίτιδες

Διατροφή βρέφους

Διατροφή παιδιού

Ειδικά γάλατα

Λειτουργικά προβλήματα ανώτερου πεπτικού στα παιδιά: ΓΟΠ, αεροφαγία, μηρυκασμός, γαστροπάρεση

ΕΙΔΙΚΑ ΓΑΛΑΤΑ

Ειδικά γάλατα εννοούμε διαιτητικά γάλατα ειδικής επεξεργασίας ή σύνθεσης που προορίζονται για ειδική διαιτητική αγωγή ασθενών υπό ιατρική επίβλεψη. Συγκεκριμένα χρησιμοποιούνται για την αποκλειστική ή μερική διατροφή ασθενών των οποίων η ικανότητα λήψης, πέψης, απορρόφησης, μεταβολισμού ή απέκκρισης της τροφής ή ορισμένων θρεπτικών στοιχείων ή μεταβολιτών αυτών έχει περιοριστεί, υποβαθμιστεί ή διαταραχθεί, ή των οποίων η κατάσταση της υγείας συνεπάγεται ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν με το σύνηθες διαιτολόγιο. Ειδικά θεραπευτικά γάλατα έχουν παρασκευαστεί σύμφωνα με οδηγίες της ESPGHΑN και του Codex Alimentarium. Όπως στα γάλατα για τα φυσιολογικά παιδιά, έτσι και εδώ, υπάρχουν σαφείς οδηγίες για τη σύσταση των διαιτητικών σκευασμάτων ως εξής: πρωτεΐνη 1.8-3.0 g/100kcal και λίπη 4.4-6 g/100kcal και υδατάνθρακες 9-14g/100kcal. Τα ειδικά θεραπευτικά γάλατα έχουν ως κοινό στόχο την προαγωγή της απορρόφησης των υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπιδίων από το έντερο σε ασθενείς με δυσλειτουργία του εντέρου, του ήπατος, του παγκρέατος, των νεφρών ή σε ασθενείς με μεταβολικά νοσήματα. Οι κυριότερες κατηγορίες ειδικών γαλάτων είναι:

1. Γάλατα χωρίς λακτόζη.
2. Γάλατα σόγιας.
3. Αντιαναγωγικά γάλατα με χαρουπάλευρο ή αμυλοπεκτίνη, άμυλο καλαμποκιού.
4. Υποαλλεργικά γάλατα μερικής υδρόλυσης (γάλατα ΗΑ).
5. Υποαλλεργικά γάλατα με πρωτεΐνη εκτεταμένης υδρόλυσης, περιέχοντα αμινοξέα με ή χωρίς ΜCT.
6. Στοιχειακά παρασκευάσματα περιέχοντα αμινοξέα.
7. Υπερθερμιδικά εντερικά διαλύματα: α) ολικής πρωτεΐνης, β) με υδρολυμένη πρωτεΐνη
8. Γάλατα με χαμηλή περιεκτικότητα πρωτεΐνης, νατρίου, καλίου: για νεφρική, ηπατική ανεπάρκεια.
9. Γάλατα για μεταβολικά νοσήματα .

Γάλατα χωρίς λακτόζη

Η γαλακτοζαιμία και η συγγενής ανεπάρκεια της λακτάσης αποτελούν τις κύριες ενδείξεις χορήγησης. Αλλά και μετά από φλεγμονή του εντέρου λοιμώξεις, ΙΦΝΕ, εκτομή του λεπτού εντέρου, σύνδρομα δυσαπορρόφησης παρατηρείται επίκτητη ανεπάρκεια της λακτάσης συνήθως παροδική . Σε αυτές τις περιπτώσεις, χρειάζεται ειδικό γάλα χωρίς λακτόζη έως ότου αποκατασταθεί ο βλεννογόνος, σε περίπου διάστημα 3-4 εβδομάδων. Τα γάλατα ελεύθερα λακτόζης περιέχουν γλυκόζη ή πολυμερή αυτής μαλτοδεξτρίνες ή αμυλοσιρόπιο. Η σύστασή τους δεν διαφέρει με άλλα βρεφικά γάλατα 1ης και 2ης βρεφικής ηλικίας. Αποφεύγεται η χρήση τους για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι η λακτόζη βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου. Δεν χρησιμοποιείται σε ασθενείς με αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλατος της αγελάδας. (Nestle Lactose Free, Almiron FL, Aptamil FL, Nativa LF, S26 Lfree, Sanilac FL, Νοvalac AD)

Γάλατα σόγιας

Τα γάλατα σόγιας ενδείκνυνται ως ασφαλή υποκατάστατα του γάλατος αγελάδας σε βρέφη που πάσχουν από γαλακτοζαιμία ή σε συγγενή ή επίκτητη ανεπάρκεια λακτάσης. Τα γάλατα σόγιας περιέχουν σουκρόζη, και σιρόπι καλαμποκιού αντί για λακτόζη, ενώ έχει προστεθεί μεθειονίνη λόγω της μειωμένης περιεκτικότητάς της στην πρωτεΐνη της σόγιας.. Τα γάλατα σόγιας ΔΕΝ ΕΝΔΕΙΚΝΥΝΤΑΙ για χρήση σε:

1. Πρόωρα βρέφη με βάρος <1.800g.
2. Βρέφη για την πρόληψη των κολικών ή της αλλεργίας.
3. Αλλεργία στο γάλα της αγελάδας. (Isomil, Almiron-soya)

Αντιαναγωγικά γάλατα

Αντιαναγωγικά γάλατα με χαρουπάλευρο ή άμυλο καλαμποκιού έχουν κυκλοφορήσει για την αντιμετώπιση της ΓΟΠ . Η ποσότητα των ουσιών αυτών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30% των υδατανθράκων του βρεφικού γάλακτος. Οι ενδείξεις χρήσης των αντιαναγωγικών γαλάτων κατά την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Διατροφής είναι το βρέφος με απλές αναγωγές , στο βρέφος με πολλαπλούς εμέτους και απώλεια ή στασιμότητα βάρους καθώς και στο βρέφος με τις άπνοιες ενώ αντενδείξεις αποτελούν ή οισοφαγίτιδα, και η ΓΟΠ με αναπνευστικά συμπτώματα Πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή γιατί αναφέρεται δυσαπορρόφηση ιχνοστοιχείων, σιδήρου και ασβεστίου με την παρατεταμένη χρήση. Επιπλέον, μειώνουν την κένωση του στομάχου, και προκαλούν κλινική επιδείνωση σε βρέφη με οισοφαγίτιδα (κλάμα , πόνο κατά την κατάποση). Το χαρουπάλευρο προκαλεί και διάρροια σε μερικά βρέφη, ενώ το άμυλο καλαμποκιού προκαλεί δυσκοιλιότητα. (Frisolac confort, Nan AR , S26 GF , Almiron AR, Novalac AR,Νοvalac AR digest, Humana AR, Guigoz AR, Aptamil AR, Sanilac AR, Frezylac AR )

Γάλατα μερικής υδρόλυσης (ΗΑ)

Τα γάλατα αυτά , δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε βρέφη με τροφική αλλεργία, εφόσον τα πεπτίδια μακράς αλύσου που περιέχουν (μοριακό βάρος > 4000 kDa) είναι επίσης αλλεργιογόνα. Ο μόνος ρόλος τους είναι στην πρόληψη της αλλεργίας σε βρέφη υψηλού κινδύνου (δηλαδή με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας), και πρέπει να χρησιμοποιούνται αμέσως μετά τη γένηση. (Frisolac HA, Nan HA, Almiron HA, Nativa HA, Aptamil HA, Novalac HA, S-26 HA, Humana HA, Frezylac HA)

Υποαλλεργικά γάλατα εκτεταμένης υδρόλυσης

Αυτά είναι σκευάσματα υδρολυμένης πρωτεϊνης που είναι ανεκτά από το 90% τουλάχιστον των ατόμων με αποδεδειγμένη αλλεργία στο γάλα αγελάδος. Η σύστασή τους είναι πρωτεΐνη γάλατος είτε σε μορφή ορολευκωματίνης, είτε καζεΐνης, που έχει υποστεί διάσπαση με θερμότητα και ενζυματική υδρόλυση σε ολιγοπεπτίδια με αλύσους διαφορετικού μήκους και ελεύθερα αμινοξέα. Επιπλέον, προστίθενται ελεύθερα αμινοξέα για να αναπληρώσουν την απώλειά τους κατά την επεξεργασία της ολικής πρωτεΐνης. Όσο πιο εκτεταμένη είναι η υδρόλυση, τόσο λιγότερο αλλεργιογόνο είναι το γάλα, χειρότερη είναι η γεύση, μεγαλύτερο το κόστος και αυξημένη η ωσμωτικότητα. Δεν υπάρχουν in vitro δοκιμασίες που να ελέγχουν απόλυτα την υποαλλεργική ιδιότητα του γάλατος. H αποτελεσματικότητά τους ελέγχεται κυρίως με τη χρήση τους σε κλινικές μελέτες. Τα γάλατα κατά κανόνα δεν περιέχουν λακτόζη. Πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν μαλτοδεξτρίνες,, άμυλο πατάτας, άμυλο αραβοσίτου σε διαφορετικές συγκεντρώσεις. Τα λιπίδια είναι ένα μείγμα από λιπίδια μεσαίας αλύσου (MCT) και μακράς αλύσυ (LCT). Τα MCT απορροφούνται απευθείς από την πυλαία φλέβα διαμέσυ του εντερικού βλεννογόνου, αφού δεν απαιτείται ο σχηματισμός μηκυλλίων για την απορρόφησ τους Οι ενδείξεις τους είναι σε βρέη με:

1.  Αλλεργία στο γάλα αγελάδας ή σόγιας.
2.  Ηωσιφλική εντεροκολίτιδα, ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα, ηωσινοφιλική γαστρίτιδα.
3.  Δυσαπορρόφηση εντέρου λόγω: φλεγμονής (ΙΦΝΕ), εκτομής - σύνδρομο βραχέος εντέρου.
4.  Δυσαπορρόφηση λόγω παγκρεατικής ανεπάρκειας - στεατόρροια, κυστική ίνωση (Althera, Alfare, Almiron-pepti, Almiron–pepti MCT, Aptamil Allergy Digest, Frisolac AC )

Στοιχειακά γάλατα περιέχοντα αμινοξέα

Γάλατα πιο προηγμένης τεχνολογίας με 100% ελεύθερα αμινοξέα, MCT/LCT, πολυμερή γλυκόζης για μέγιστη απορρόφηση. Ενδείξεις:
1. Βαρειά αλλεργία στο γάλα αγελάδας
2. Μη ανταπόκριση του αλλεργικού βρέφους σε γάλα εκτεταμένης υδρόλυσης.. 3. Σύνδρομο βραχέoς εντέρου.
4. Νόσος Crohn με εκτεταμένες βλάβες λεπτού εντέρου.
5. Εντερικά συρίγγια. (Neocate, Neocate Advance, Elemental 028, Vivonex )

Υπερθερμιδικά διαλύματα για βρέφη και παιδιά με πλήρη πρωτείνη και υδρολυμένη πρωτείνη

Αυτά προσφέρουν 1.-1.5 kcal/ml, είναι ελεύθερα λακτόζης, και είτε έχουν ολική πρωτεΐνη, είτε υδρολυμένη πρωτεΐνη και MCT για καλύτερη απορρόφηση και ανoxή.
Ενδείξεις:
αυξημένες μεταβολικές ανάγκες και ανάγκη για περιορισμό υγρών σε παιδιά με:
α) συγγενείς καρδιοπάθειες,
β) χρόνια πνευμονοπάθεια,
γ) νεφρική ανεπάρκεια,
δ) κυστική ίνωση,
ε) δυστροφία και
στ) καρκίνο (Pediasure, Infantrini, Nutrini, Nutrini max, Nutrini drink, Nutren Junior, Recource junior)

Γάλατα για μεταβολικά νοσήματαw

Υπάρχει πληθώρα γαλάτων για παιδιά με μεταβολικά νοσήματα, τα οποία σπάνια χρησιμοποιεί ο γενικός παιδίατρος. Ως βασική αρχή, αφαιρούνται ή μειώνονται τα συστατικά που δεν μεταβολίζονται είτε πρόκειται για αμινοξέα (π.χ. στην φαινυλκετονυρία), για λίπη (π.χ. διαταραχές στην οξείδωση των λιπαρών οξέων), για υδατάνθρακες (π.χ. στην έλλειψη γλυκόζης-γαλακτόζης).

Καφρίτσα Παναγιώτα
Παιδογαστρεντερολόγος