Υπάρχουν γαστρεντερίτιδες πού οφείλονται σε ιό και γαστρεντερίτιδες που προκαλούνται από μικρόβια. Τα συνηθέστερα μικρόβια είναι η σαλμονέλα, η σιγκέλλα, η γερσίνια, το καμπυλοβακτηρίδιο. Τα μικρόβια αυτά μεταφέρονται μέσω μολυσμένων τροφών ή και του νερού καθώς και από άνθρωπο σε άνθρωπο λόγω κακών συνθηκών υγιεινής. Αναπτύσσονται σε τροφές πού δεν έχουν μαγειρευτεί ή συντηρηθεί σωστά.
Στις περιπτώσεις εκείνες που παράλληλα με τη διάρροια υπάρχουν και εμετοί είναι απαραίτητη η διακοπή της σίτισης τουλάχιστον για δύο ώρες. Στη συνέχεια αρχίζει σταδιακή χορήγηση υγρών με ρυθμό 5 ml (ένα κουταλάκι του γλυκού) ανά 5-10 λεπτά για 1 ώρα και στη συνέχεια αφού είναι ανεκτά αυξάνουμε την ποσότητα και τη συχνότητα. Η ενυδάτωση γίνεται κατά προτίμηση με ειδικά ηλεκτρολυτικά διαλύματα που υπάρχουν στα φαρμακεία για την πρόληψη της αφυδάτωσης. Αν δεν τα έχουμε στο σπίτι προτιμούμε το νερό και όχι χυμούς, τσάι, και αναψυκτικά τύπου ‘κόλα’ γιατί αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου και επομένως επιτείνουν την διάρροια. Η χορήγηση μόνο υγρών διαρκεί 3-4 ώρες και στη συνέχεια το παιδί σιτίζεται κανονικά με ελεύθερο διαιτολόγιο ανάλογα με την ηλικία του. ΄Εχει βρεθεί τα τελευταία χρόνια ότι η εφαρμογή περιορισμένου διαιτολογίου και νηστείας όχι μόνο δεν περιορίζει την διάρροια αλλά την επιτείνει και οδηγεί σε μείωση της θρέψης του παιδιού. Οι τροφές που πρέπει να αποφεύγονται είναι μόνο οι πολύ λιπαρές τροφές, οι χυμοί και τα αναψυκτικά.
Το κύριο προληπτικό μέτρο για την αποφυγή της γαστρεντερίτιδας είναι οι σωστοί κανόνες υγιεινής με πιο σημαντικό το συχνό πλύσιμο των χεριών. Σωστές συνθήκες υγιεινής πρέπει να τηρούνται και κατά την παρασκευή του φαγητού. Τα αυγά, το κρέας πρέπει να βράζονται και να ψήνονται σωστά. Οι μαγειρεμένες τροφές καθώς και οι πολύ ευαίσθητες όπως γάλα ,τυρί δεν πρέπει να μένουν εκτός ψυγείου. Πρέπει να προτιμάμε το μαγειρεμένο φαγητό στο σπίτι και όχι το έτοιμο και από πηγές που δεν γνωρίζουμε αν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής. Στις καλοκαιρινές διακοπές πού η οικογένεια αναγκάζεται συχνά να γευματίζει εκτός σπιτιού καλύτερα να προτιμώνται τα λαδερά φαγητά και της ώρας ψημένα κρεατικά ή ψάρι. Τα μη καλά συντηρημένα παγωτά μπορεί να ευθύνονται για την πρόκληση γαστρεντερίτιδας. Η συντήρηση του παγωτού πρέπει να γίνεται σε βαθειά κατάψυξη χωρίς διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. Η απόψυξη του παγωτού και στη συνέχεια η επανατοποθέτηση του στην κατάψυξη μπορεί να το αλλοιώσει και να προκαλέσει την ανάπτυξη μικροβίων.
Σύμφωνα με καλά τεκμηριωμένα δεδομένα τελευταίων ετών δεν είναι απαραίτητη η διακοπή ή η αραίωση του γάλακτος σε περιπτώσεις οξείας διάρροιας. Στα μικρά βρέφη που θηλάζουν συνιστάται συνέχιση του θηλασμού ενώ σε εκείνα που παίρνουν ξένο γάλα δεν είναι δικαιολογημένη η “βιαστική” χορήγηση ειδικών για τη διάρροια γαλάτων
Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό η οξεία εμφάνιση συμπτωμάτων όπως εμετού και διάρροιας χωρίς πυρετό μετά από λίγες ώρες από τη λήψη συγκεκριμένης τροφής μπορεί να είναι οξεία αλλεργική αντίδραση στην τροφή αυτή και ονομάζεται γαστρεντερική αναφυλαξία. Στα παιδιά τα κυριότερα τροφικά αλλεργιογόνα που μπορεί να προκαλέσουν τέτοιες αντιδράσεις είναι το γάλα, αυγό, ξηροί καρποί, σόγια, δημητριακά, ψάρι. Η τροφική αλλεργία μπορεί να είναι επίσης το αίτιο παράτασης της διάρροιας μετά από μία οξεία γαστρεντερίτιδα. Και στις δύο περιπτώσεις παιδίατρος μπορεί να υποπτευθεί τη διάγνωση και να στείλει το παιδί στον ειδικό γιατρό.
Τροφές "συνήθεις ύποπτοι" για την εμφάνιση γαστρεντερίτιδας είναι τα αυγά, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά, το κρέας.
Καφρίτσα Παναγιώτα
Παιδογαστρεντερολόγος